Το έργο περιλαμβάνει επτά (7) δράσεις
- Δράση Α - Σύνταξη χάρτη γονιμότητας των εδαφών των καστανεώνων, στον οποίο θα ενσωματωθούν οι νέες εδαφοληψίες και οι ήδη υπάρχουσες εργαστηριακές αναλύσεις
Δημιουργία εδαφολογικού χάρτη με βάση γεωλογικά και υψομετρικά δεδομένα, αφού πρωτίστως καθορισθούν τα όρια των Χαρτογραφικών Εδαφολογικών Μονάδων (ΧΕΜ), περιοχών με σαφή χωρικά όρια και συγκεκριμένες εδαφικές ιδιότητες και με στοιχεία ληφθέντα από τα υπάρχοντα γεωλογικά δεδομένα σε μελέτες των περιοχών καστανοκαλλιέργειας, από τους τοπογραφικούς χάρτες της Γ.Υ.Σ., αλλά και από επιτόπιες επισκέψεις στις υπόψη περιοχές.
Θα πραγματοποιηθούν συνολικά περίπου 500 δειγματοληψίες εδαφών, από τις περιοχές ενδιαφέροντος, με τις θέσεις λήψεις των δειγμάτων να είναι αντιπροσωπευτικές της κάθε Χαρτογραφικής Εδαφολογικής Μονάδας.
Η συλλογή των χωρικών δεδομένων που θα συγκεντρωθούν θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων σε ψηφιακή διανυσματική μορφή, η οποία και θα επιτρέπει τον συνδυασμό των υπαρχόντων πληροφοριών (μηχανική και χημική σύσταση εδάφους, κλίση, έκθεση, υψόμετρο και μικροκλίμα της περιοχής). Η χρήση των πληροφοριών αυτών θα διευκολύνει τον καθορισμό των ζωνών – επι των περιοχών ενδιαφέροντος - που πληρούν τις προϋποθέσεις εγκατάστασης νέων καστανεώνων.
Διάρκεια υλοποίησης:
- Δράση Β - Προστασία των εντόπιων ποικιλιών καστανιάς από υπάρχοντες αλλά και νέους εισβολικούς φυτοπαθολογικούς παράγοντες, μέσω της δημιουργίας Μονάδας Διατήρησης Πολλαπλασιαστικού υλικού
Κατά την διάρκεια της δράσης αυτής, κάθε χρόνο θα συλλέγονται καρποί από κάθε κύρια ποικιλία κρητικού καστάνου. Για το σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί ομάδα εργασίας, η οποία σε συνεργασία με τον Συνεταιρισμό Καστανοπαραγωγών, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τη Δ/νση Δασών Ν. Χανίων θα εντοπίσει και καταγράψει ικανοποιητικό αριθμό δένδρων από κάθε ποικιλία. Από τα καλύτερα (μεγαλόκαρπα, πλέον καλλίμορφα, εύρωστα, χωρίς ασθένειες κ.α.) δέντρα θα συλλέγονται καρποί οι οποίοι θα στρωματώνονται σε κιβώτια με υγρή ποταμίσια άμμο και θα τοποθετούνται σε κατάλληλες συνθήκες γιά γρήγορο και ομοιογενές φύτρωμα (Υγρή-Ψυχρή στρωμάτωση). Την επόμενη από τη συλλογή άνοιξη θα φυτεύονται στη Μονάδα Διατήρησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού - στην περιοχή Παλαιών Ρουμάτων του Δήμου Πλατανιά - για τη δημιουργία υποκειμένων, ενώ θα ακολουθεί (την επόμενη άνοιξη) ο εμβολιασμός (ενοφθαλμισμός) με οφθαλμούς της ποικιλίας από την οποία προέρχεται το κάθε σπορόφυτο, ώστε να ελαχιστοποιηθούν φαινόμενα ασυμβατότητας. Το φθινόπωρο του 2ου έτους από την έναρξη του Έργου, τα φυτά θα διατίθενται για φύτευση προς ίδρυση νέων φυτειών, είτε προς αντικατάσταση κατεστραμμένων. Η συλλογή καρπών, η φύτρωσή τους, η σπορά των αρτίφυτρων στο φυτώριο και ο εμβολιασμός θα επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και μέχρι τη λήξη του Έργου.
Επίσης στο χώρο της Μονάδας, ένα τμήμα θα διαμορφωθεί κατάλληλα, για εγκατάσταση πέντε (5) δέντρων από κάθε ποικιλία κρητικής καστανιάς, ως προ-βασικό γενετικό υλικό, από τα οποία θα λαμβάνονται κάθε χρόνο οφθαλμοί για τους εμβολιασμούς.
Διάρκεια υλοποίησης:
- Δράση Γ - Έρευνα γενετικού χαρακτηρισμού των εντοπίων ποικιλιών καστανιάς της Κρήτης
Ο χαρακτηρισμός του γενετικού προφίλ των ποικιλιών της καστανιάς του Νομού Χανίων θα γίνει με ανάλυση DNA φύλλων καστανιάς, που απαιτεί τη χρήση μοριακών δεικτών, με σκοπό τη δημιουργία δενδρογράμματος που θα παρέχει πληροφορίες γενετικής συσχέτισης με άλλες Ελληνικές ή Ευρωπαϊκές ποικιλίες οι οποίες έχουν ήδη χαρακτηρισθεί γενετικά.
Παράλληλα με την γενετική ταυτοποίηση, κρίθηκε απαραίτητο να γίνει και η καταγραφή των μορφολογικών χαρακτηριστικών των καρπών και των φύλλων.
Διάρκεια υλοποίησης:
- Δράση Δ - Σύνταξη προτύπου διαχείρισης των καστανεώνων και του καστάνου μέχρι το τελικό στάδιο κατανάλωσής του
Το συγκεκριμένο πρότυπο θα περιλαμβάνει σχέδιο διαχείρισης των καστανεώνων του Ν. Χανίων και θα εμπεριέχει προδιαγραφές και οδηγίες εφαρμογής σε κάθε κρίσιμο σημείο ελέγχου, βάσει των βασικών αρχών περί δενδροκομίας του GLOBAL G.A.P. Επίσης, θα διαθέτει κατευθυντήριες γραμμές για την ολοκληρωμένη εφαρμογή του προτύπου, ώστε να καθίσταται δυνατός ο πλήρης και τεκμηριωμένος έλεγχος επι της συνολικής διαδικασίας παραγωγής του πιστοποιημένου προϊόντος (από την καλλιέργεια έως και την τυποποίηση), ενώ θα δοθεί έμφαση σε ό,τι σχετίζεται με την αειφορία της καλλιέργειας της καστανιάς και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτής.
Κατά τη διάρκεια των τριών ετών υλοποίησης της δράσης αυτής θα πραγματοποιηθούν πιλοτικές εφαρμογές έρευνας σε καστανεώνες - ενιαίας έκτασης άνω των 10 στρεμμάτων - σε συνεργασία με τους παραγωγούς. Στις εκτάσεις αυτές και στο μισό τμήμα τους θα εφαρμοστεί το υπάρχον σύστημα διαχείρισης, ενώ στο υπόλοιπο το νέο σύστημα - υπό την επιστημονική καθοδήγηση του ΜΑΙΧ - με σκοπό να καταγραφεί η κατάσταση των καλλιεργειών (ποιότητα και ποσότητα παραγόμενου καστάνου, ποσοστό προσβολής από ασθένειες και έντομα) και με τα δύο συστήματα διαχείρισης.
Διάρκεια υλοποίησης:
- Δράση Ε - Μακροπρόθεσμη διατήρηση του φυσικού γενετικού υλικού καστανιάς με τη μέθοδο της κρυοδιατήρησης, μέσω δημιουργίας Τράπεζας γενετικού υλικού
Η κρυοδιατήρηση είναι μια “εκτός τόπου” μέθοδος διατήρησης της βιοποικιλότητας που σε συνεργασία με άλλες στρατηγικές στοχεύει στην μακροπρόθεσμη φύλαξη του γενετικού υλικού, μέσω της εγκατάστασής του σε υγρό άζωτο, ώστε να παραμείνει αναλλοίωτο και προστατευόμενο από εξωτερικούς παράγοντες (ασθένειες, φυσικές καταστροφές).
Σκοπός της Δράσης αυτής είναι η διερεύνηση της δυνατότητας εφαρμογής της κατάλληλης στρατηγικής για τη διατήρηση των ποικιλιών καστανιάς του Ν. Χανίων.
Διάρκεια υλοποίησης:
- Δράση ΣΤ - Κοινωνικό-οικονομική έρευνα σε περιοχές καστανοκαλλιέργειας με καταγραφή των τάσεων επέκτασής της χωραταξικά και ποσοτικά και με σχέδιο προώθησης του νέου προϊόντος: «Ορεινό Κάστανο Ν. Χανίων
Η Δράση ΣΤ αφορά την κοινωνικο-οικονομική έρευνα στις περιοχές καστανοκαλλιέργειας για την καταγραφή των τάσεων επέκτασης του προϊόντος “Ορεινό Κάστανο Ν. Χανίων” και περιλαμβάνει:
Α - Κοινωνικο-οικονομική έρευνα των περιοχών καλλιέργειας του καστάνου του Ν. Χανίων η οποία στοχεύει στην αποτύπωση της φυσιογνωμίας των περιοχών καλλιέργειας της καστανιάς στο Ν. Χανίων και στην εκτίμηση των τάσεων επέκτασης των καλλιεργειών αυτών χωροταξικά και ποσοτικά. Επιπλέον, στις περιοχές ενδιαφέροντος θα διεξαχθεί έρευνα με χρήση συνεντεύξεων και δομημένων ερωτηματολογίων, για την καταγραφή και αξιολόγηση των απόψεων των κατοίκων και των φορέων σχετικά με τη σημασία που αποδίδεται στους καστανεώνες, στο κάστανο και στα μεταποιημένα προϊόντα του, στις σημερινές πρακτικές διαχείρισης των καλλιεργειών αυτών κλπ). Σκοπός της έρευνας αυτής είναι να εκτιμηθούν οι πιθανότητες υιοθέτησης νέων πρακτικών διαχείρισης και ταυτόχρονα να σχεδιασθούν οι κατάλληλες ενέργειες για πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση
Β - Διαγνωστική ανάλυση δυναμικότητας της αγοράς του καστάνου. Σκοπός είναι να προσδιορισθεί ο βαθμός ελκυστικότητας της συγκεκριμένης αγοράς, ώστε να εντοπισθούν και να καταγραφούν χαρακτηριστικά αυτής (δυνατά σημεία, αδυναμίες, ευκαιρίες αλλά και κίνδυνοι-απειλές / SWOT analysis) σε επίπεδο εθνικό και διεθνές και να επισημανθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η καστανοκαλλιέργεια στην Κρήτη. Επίσης, θα αποτυπωθούν τα κανάλια διανομής του καστάνου με άξονα την χαρτογράφηση των καναλιών και τον εντοπισμό των άμεσα και έμμεσα εμπλεκομένων στο προϊόν.
Γ - Σχεδιασμό Προτεινόμενης Στρατηγικής Μάρκετινγκ / Προώθησης και στόχοι ανάπτυξης. Οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν από τα προηγούμενα πεδία της Δράσης αυτής, θα συνδυαστούν με σειρά προσωπικών συνεντεύξεων που θα διενεργηθούν με στελέχη (επιχειρήσεων, παραγωγών, φορέων συλλογικής επροσώπησης και κάθε αρμόδιο φορέα) που εμπλέκονται στην παραγωγή, τυποποίηση-μεταποίηση και εμπορία του καστάνου του Ν. Χανίων, ώστε να επιτευχθεί ο πλέον κατάλληλος σχεδιασμός δράσεων προώθησης, τυποποίησης και εμπορίας ενός προϊόντος με υψηλή προστιθέμη αξία, λαμβάνοντας υπ’όψιν τη διακινησή του σε περιβάλλον αγοράς ιδίαιτερα ανταγωνιστικό.
Διάρκεια υλοποίησης:
- Δράση Ζ - Ενέργειες ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης – προβολής και προώθησης του καστάνου και των μεταποιημένων προϊόντων του
Κατά την έβδομη Δράση θα σχεδιαστεί και θα υλοποιηθεί σειρά ενεργειών που θα αποσκοπούν στην ενημέρωση / ευαισθητοποίηση των καστανοπαραγωγών τόσο σε επίπεδο πρακτικών διαχείρισης των υπαρχόντων καστανεώνων (με προτεινόμενες αλλαγές ή και πιθανή επέκτασή τους), όσο και στην προώθηση του καστάνου.
Το πλαίσιο των ενεργειών περιλαμβάνει:
- Διοργάνωση ενημερωτικών συναντήσεων με καστανοπαραγωγούς στις περιοχές ενδιαφέροντος
- Σχεδιασμός ιστοσελίδας με προορισμό την πληροφόρηση/ ευαισθητοποίηση των καστανοπαραγωγών, αλλά και την στήριξη – ενίσχυση της εμπορευσιμότητας του καστάνου
- Σχεδιασμός πληροφορικού εντύπου και διανομή αυτού τόσο στις περιοχές ενδιαφέροντος, όσο και σε άλλες περιοχές αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο φορέα
- Επαφές με φορείς / επιχειρηματίες του τομέα τουρισμού και εστίασης με στόχο την προώθηση του καστάνου, καθώς και σειρά επαφών με σεφ μεγάλων κυρίως εστιατορίων για συγκέντρωση συνταγών, με βασικό υλικό το κάστανο, με σκοπό την εκτύπωση βιβλίου αναλόγου περιεχομένου
- Διοργάνωση Συνεδρίου, με συμμετοχή καστανοπαραγωγών από όλη τη Χώρα και ατόμων που μετέχουν στην αλυσίδα παραγωγής του καστάνου με στόχο την καλύτερη πρακτική προώθησή του και γενικότερα την διάδοση των αποτελεσμάτων του Έργου. Στο περιθώριο του Συνεδρίου θα οργανωθεί διαγωνισμός συνταγών μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής πρωτοεμφανιζόμενων σεφ.
Διάρκεια υλοποίησης: